Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου του Ραγκαβά βρίσκεται στην οδό Πρυτανείου, στην Πλάκα, στην πιο παλιά γειτονιά της Αθήνας όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει ένα μοναδικό αρχιτεκτονικό μωσαϊκό από κτίσματα κάθε εποχής.
Ο ναός χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα.
Κτήτορας του ναού ήταν ο Λέων Ραγκαβάς, το όνομα του οποίου είναι χαραγμένο σε μικρό κίονα που βρέθηκε στον τρούλο: «ΛΕΩ(Ν)Τ(ΟΣ) ΡΑΝΚΑΒΑ». Είναι πιθανό να υπάρχει κάποια σχέση του Λέοντα Ρανκαβά με την οικογένεια του αυτοκράτορα Μιχαήλ Α΄ Ραγκαβέ (811-813).
Η ιστορία του ναού είναι πολύπαθη, καθώς το 1687, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον βενετό Μοροζίνι, μέρος του μνημείου καταστράφηκε από οβίδα. Όπως οι περισσότεροι αθηναϊκοί ναοί έτσι και ο Άγιος Νικόλαος Ραγκαβά έχει υποστεί πολλές αρχιτεκτονικές επεμβάσεις. Μεταξύ άλλων προστέθηκε στη νότια πλευρά το παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής. Από τη βυζαντινή περίοδο διατηρούνται η βόρεια πλευρά και ο τρούλος του ναού.
Αρχιτεκτονικά ανήκει στον τύπου του απλού εγγεγραμμένου σταυροειδή με τέσσερις κίονες και τρούλο «αθηναϊκού» τύπου, και έχει κατασκευαστεί με το χαρακτηριστικό για τα βυζαντινά μνημεία πλινθοπερίκλειστο σύστημα τοιχοδομίας, όπου οι λίθοι περικλείονται από τούβλα.
Αν και κατά τη διάρκεια των ετών έχει υποστεί πολλές αλλαγές, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Αθήνας και αξίζει μια επίσκεψη.
